2006-02-09:
Pakistan: Ashura ! Moharram en de verschrikkelijke zelfpijniging
Ashura, zijn voor zover ik weet de negende en
tiende dag van Moharram, waarbij de sjiieten zich zelf pijnigen. Ze rouwen om
het feit dat een familielid van de profeet Mohammed (May peace be upon him)
in Kerbula in Irak op brute wijze is vermoord met de familieleden. In de rouwceremonie
verzamelen wereldwijd de moslims zich om in groepverband te rouwen door zichzelf
op de borst te slaan en de namen te roepen van degenen die zijn heengegaan.
Feitelijk zeggen ze dat ze er hadden willen zijn om de brute moorden te voorkomen.
Na de tiende dag zijn er 40 dagen van rouw, waarna het geheel wordt afgesloten. Ik realiseer me dat ik als ik de Lonely Planet lees, zo’n beetje alle feestdagen en ceremonies heb meegemaakt van de moslimwereld. De Ramadan in Turkije, het offerfeest in Quetta en nu de Moharram. Er zijn er nog vele meer, maar de belangrijkste gebeurtenissen heb ik een keer van dichtbij meegemaakt. Het zal vandaag ook een dag worden die ik nooit meer zal vergeten.
Zelf offering is niet iets waar ik bij stil sta. Heb wel eens rare beelden gezien op tv, maar that’s it. Ik heb de moslims leren kennen als vredelievende, gastvrije mensen met veelal het hart op de goede plaats. Er is vaak minder gevaar en het is veiliger op de straten als thuis in onze gevaarlijke straten waar dagelijks onzinnig geweld plaatsvindt in de supermarkten tot op scholen toe. Ik realiseer me elke dag meer en meer dat er zoveel meer geweld is in Nederland is als sommige landen bij elkaar opgeteld. Ik zal later nog meer leren in Pechawar, waar de cartoonrellen ons net hebben gemist, maar vooral vandaag zie ik een andere karaktereigenschap van de sjiieten.
De dag van vandaag loop ik op om 8 uur op straat. Heb Herbert achter me gelaten, want die wil wat langer slapen. Ik vind het best en meld me later wel weer. Bij de moskee is alles nog rustig en maak wat fotootjes van de mensen en het Fort boven op de berg. Als een niet engels sprekende gastvrije man me een cafeetje in sleept, geniet ik v an een bak thee. Ik heb me laten verzekeren dat ik er te vroeg uit was en het schijnt dat de grote bijeenkomst rond 12 uur te samenkomt bij de moskee voor mijn neus.
Ik loop weer terug naar het hotel, waar ik BBC aanschouw en een stevig ontbijt neem., De vrienden van het hotel willen iemand met me sturen vanmiddag. Ik moet uit de bazaar wegblijven en afgeschermd blijven staan. “Sufi, don’t go to bazaar, OK?” en na het ontbijt stiefel ik snel weg om de bazaar op te zoeken. Ben nu een beetje eigenwijs van aard en zeker met dit soort zaken vraag ik eerst 10 keer rond hoe gevaarlijk het is en wat ik kan verwachten en als ik het idee heb dat er in principe geen gevaar is, zoals vandaag ga ik vroegtijdig kijken wat het beste is voorlater op de dag.
Er is een grote stroom met mensen. Ze lopen in de richting van de weg van gisteren. Ik buurt nog even of het internetcafe van net alweer verbinding heeft met Comsats, maar dat blijkt niet het geval. Ik ben dus gebonden aan de straat op het moment. Schijnbaar lopen de stoeten met mensen van de moskeeën na het gebed door de hoofdstraat naar de centrale moskee. Ik vind een moskee op 10 minuten afstand. Mensen kijken me vreemd aan en ik verplaats me voorzichtig stilzwijgend het terrein van de moskee op. Mensen slaan me gade op afstand en na in een hoekje te zijn gaan zitten komt een Engelssprekende man naar me toe en legt me uit wat er gebeurt. De mensen verzamelen zich bij de moskee en over een half uur is het gebed, maar kan iets later worden. Daarna gaan alle moskeen in rouwstatus naar het symbool van Kerbula, waarvan elke plaats er een heeft. In dit geval dus een terrein achter de moskee, waar ik vanochtend was. Kerbula was de plaats waar Hussain woonde met zijn familie en het ligt in Irak.
In no time staan er 20 kinderen om me heen die de plaatjes willen zien die ik schiet. Ik verplaats me van de ene naar de andere hoek om van de kinderen af te komen, want ze maken me opzichtig, terwijl ik een rustig hoekje wil kruipen om gade te slaan wat er gebeurt. Het wordt steeds drukker en mannen met forse baarden nemen plaats in kleermakerszit. De moskee is al vol en er komt een man aan het woord, blijkbaar de Mullah. Een mix van gejammer en gepreek volgt en het tempo en de emoties stijgen. Alles zit vol om me heen en in het begin lijkt het alsof er heel wat mensen voor de vorm rouwend voorovergebogen zitten. Terwijl de Mullah de boel opzweept binnen zie ik echt wat huilende mensen en in een volle moskee wordt een paard naar binnen getrokken, die waarschijnlijk wild trappend wel wat mensen heeft geraakt. Het paard is volledig bedekt met wilde kleuren en schijnt een symbool te staan voor de paarden uit die tijd.
Na een half uur huilende en emotionele mensen gaat het paard de moskee uit en komen er hoge vlaggenmasten met leuzen uit de moskee en alle mensen gaan in grote stoet achter de versterkte luidsprekers aan, die galmend over straat de namen van de vermoorde mensen vernoemd. Als reactie daarop lopen de mensen in groepen achter de stoet en terwijl ze ook op zingend lijkende tonen de namen van de vermoorde mensen opgalmen, slaan ze zichzelf op de borst om grote bloeduitstortingen achter te laten na een tijdje. Voorop loopt de jeugd van 8 tot 16, waarna de jongeren en ouderen komen die eerst wat rustiger zijn.
Het jezelf slaan op de borst geeft aan hoeveel je van de profeet en zijn familie houd en hoever je bereid bent te gaan voor de religie. In liefde en oorlog is alles legaal. En hier wordt de liefde getoond.
Ik loop snel terug om Herbert op te halen. In plaats van 11 uur ben ik er half twaalf, omdat ik erg geïnteresseerd aan het kijken was en foto’s aan het maken. Foto’s maken is geen probleem en er is veel respect op straat, ondanks dat de jeugd je in de nek zit. Als Herbert mee is zoeken we een plek op bij een militaire post, maar vanaf hier mag je geen foto’s maken en liepen we verder. Er komen 5 a 6 stoeten achter elkaar naar de Jamah Mosk (vrijdag moskee) lopen, waar ze zich verzamelen.
Ik kan me niet inhouden om een glimlach te geven aan kinderen, die langs komen lopen en me bedachtzaam aankijken. Hierop reageert een van de mannen heftig en spreekt me aan. Hij vraagt me om niet te lachen omdat mensen aan het rouwen zijn en met een intens zware blik, merk dat deze man echt zo ver in dat proces zit. We hebben even een gesprek en ik leg hem uit dat ik niet wil lachen, maar dat dit een natuurlijke eigenschap is van me. Als je erover na gaat denken, wordt het nog lastiger om niet te lachen, realiseer ik me tijdens de gedachten uitwisseling. Ik hoef niet bang te zijn. Er zal me niets gebeuren hier vertelt hij, maar vraagt alleen om een stukje respect, waarbij ik er niet op bedacht was dat ik me respectloos zou gedragen in deze omgeving. It is hard to be a positive guy !, blijkt maar weer eens vandaag !
Vreemd genoeg kom ik deze man deze dag 3 keer tegen tussen de totaal 10.000 man op straat. Tijdens de pauze van circa een half uur, waarbij iedereen even tijd heeft voor zichzelf, zien we de jongens van gisteren voor onze deur staan. We lachen maar ik ben niet toe aan een uur met deze gasten. Ik wil de foto’s downloaden, want heb de schijf vol zitten en een goede snack gaat er ook wel in. We melden ze dat we gaan eten en ze misschien later nog wel zien, niet echt rekening mee houdende dat ze speciaal voor ons even langs komen. Het zij zo.
Na de break loopt iedereen weer verder vanuit de verzamelpunten en gedurende 2 a 3 uur tot en met zonsondergang begint het heftigste deel van de rouwdag. Op deze 9e dag van Moharram krijgen de groepen die dat willen een houten stok met hieraan kettingen en kleine mesjes. Ze krijgen ruimte en voeren Ziljannah uit. Ze slaan zichzelf met de scherpe apparaten op de rug tot ver bloedens aan toe en het gaat maar door en het gaat maar door. Sommigen vallen uit en worden weggetrokken, terwijl anderen doorgaan tot het bittere eind. Het is verschrikkelijk en terwijl ik een foto maak van de mannen, wordt ik toegesproken door een man die ook staat te kijken. “Show this picture to mister Bush” en hij draait zich rouwend om verder te kijken.
Het straatje naar de moskee waar het nu stervend druk is, is compleet gevuld met camera’s en met filmploegen. Men is er trots op, men houdt van de profeet, de liefde gaat tot bloedens toe, waren we maar in de buurt, konden we je familie maar beschermen, De moslims weg was hard en bitter, we zullen onze religie beschermen met alle liefde die we hebben voor u, Mohammed, may peace be upon him en vele andere teksten heb ik gehoord in gesprekken en op straat.
Ik ben nog steeds onder de indruk. Kan me niet voorstellen men zo heilig in iets geloofd, zo hard doorgaat op basics, die voor ons niet voor te stellen zijn. Een totaal andere gedachtegang als ik ken en daardoor weer concluderend voor mezelf dat de mij nu twee bekende werelden compleet tegengesteld zijn.
Het moeilijk te begrijpen stuk van alles, vind ik dat de mensen naar mijn mening geïndoctrineerd de tradities volgen. Kinderen lopen met besneden lichamen en licht bloedend over de straten om daarna hun vaders te zien die zich zelf met messen bewerken. Allemaal uit liefde voor de religie en de gevallenen uit de blijkbaar wrede islamitische geschiedenis. Deze oude tradities worden meer als 100 % uitgevoerd en verliest blijkbaar niet aan kracht. Iemand vertelde me tijdens een rustmoment dat de Ziljannah vermindert is de laatste jaren met de nodige procenten, terwijl het slaan op de borst met grote aantallen gestegen is. Het groeit en er wordt vastgehouden aan deze manier van rouwen. Iets wat niet voor te stellen is in Nederland op de openbare weg.
Ik sluit de dag af op een berghelling, waar als ik er tegen op klim allemaal geluiden hoor nagalmen van de grote menigte beneden. Er is een nieuwere moskee lijkt het en blijkbaar zie ik nu de symbols of Kerbula. Rustig geniet ik van de zonsondergang en probeer ik de indrukken te verwerken die ik vandaag heb opgedaan. Wat een wereld van verschil met wat mij gewoon is.
De moslimlanden heb ik nu gezien de afgelopen maanden en het was een wereld van verschil met wat er gepubliceerd wordt in de media. De moslim in het algemeen is op zich een goedaardig mens en is gastvrijer als ik ooit had verwacht. Hun gasten worden verwend en misschien ondanks hun soms arme bestaan, zullen ze alles voor je doen en helpen. Een andere kant van het verhaal is dat ze terugvallen op hun geloof en dat met alles wat ze hebben verdedigen en beschermen. Iets wat ik niet terug zie in een nuchtere Nederlander die over het algemeen ongelovig is opgevoed of niets met geloof doet.
Democratisch gezien heeft iedereen zelfrecht te doen met zijn eigen lichaam wat hij daarmee wil doen. Terwijl overal in de wereld mensenrechten onder de loep worden genomen en kinderarbeid wordt verboden, totdat zij een respectabele leeftijd hebben om zelf te kunnen kiezen, lijkt hier iedereen meegenomen te worden in de tradities. Ik weet niet goed wat ik ervan moet denken, maar wel dat het hen keuze is, die je dan vreemd genoeg ook maar moet respecteren. Het enigste wat ik eruit haal is dat ik persoonlijk toch liever in een minder veilig land ben opgegroeid zoals Nederland, waar onder andere vrije keuzes en toekomstbepaling meer in je eigen handen lijken te liggen.
Ik ben blij zelf een keer te hebben meegemaakt hoe het werkelijk gaat tijdens de Ashura al zal ik het niet snel weer opzoeken denk ik, aangezien het redelijk heftig is. Het is iets wat niet leuk is om te zien, maar wel een deel van de wereld en daarom interessant. Een compleet andere wereld, andere mensen en een andere levenswijze.
We eten samen verder weer een tomatensoepje en een chicken corn soep en ik ga vroeg mijn nest in om wat te lezen. Het was een heftig en indrukwekkende dag.